بررسی سیر تحول و تطور طرح و نقش و رنگ فرش استان اردبیل در عصر حاضر

عمده فعالیت این پژوهش بر اساس عملیات میدانی پایه گذاری گردیده، که از طریق مصاحبه با اهل فن و خبرگان فرش، بازاریان و بافندگان که با اتکاء به عکسهای گرفته شده از منطقه و همچنین بر اساس مطالعات کتابخانه ای به شیوه توصیفی ، پژوهش مربوطه ارائه گردیده است. استان اردبیل به خاطر موقعیت جغرافیایی خاص و هم مرزی آن با یکی از مناطق مهم فرشبافی دنیا ( جمهوری آذربایجان و قفقاز ) و از سوی دیگر محل ییلاق و قشلاق یکی از ایلات بزرگ ایران و جمهوری آذربایجان ( قبل از عهد نامه ترکمنچای ) که دارای تنوع دستبافته ها و نقشمایه ها ست و بدین سان این منطقه در تعامل و تبادل طرح و نقش دیگر مناطق قرار گر فته است. و از جهتی به خاطر مهاجرت ایل شاهسون به مناطق دیگر ایران و جایگزینی یا رجعت برخی از ایل ها به منطقه با یک سری وامهای طرح و نقشی همراه بوده است به گونه ای که گذشته از داشتن اصالت طرح و نقش، برخی ویژگیهای طرحی و نقشمایه های دیگر مناطق را نیز دارا می باشد. در این پژوهش ابتدا ضمن بررسی مناطق مختلف فرشبافی استان اعم از شهری، روستایی و عشایری ویژگیهای فنی و هنری فرشها با دید کلی که همراه با نمونه فرشها و نقشه های شاخص استان به همراه می باشد و در ادامه، در بخش اصلی پژوهش اصالت طرح و نقوش و سیر تحول و تطور نقشمایه ها به همراه رنگ بندی آنها و همچنین اصطلاحهای بومی که برای آنها بکار برده می شود مورد بررسی قرار گرفته است. برای گویا بودن مطالب همراه با تصاویر فرشها، طرح کلی و نقشمایه اصلی هر فرش طراحی و به صورت جداگانه برای هر نقش جدول مشخصات به کار گرفته شده است. با بررسی های موجود مشخص گردید برخی از تقوش را منطقه اردبیل از فرشبافی قفقاز به عاریت گرفته است و در برخی مواقع تاثیراتی بر روی نقوش فرشهای مناطق دیگر گذاشته است که در این روند برخی از نقشمایه ها پیچیده تر گشته و شکلی جدا از شکل اولیه به خود گرفته و زمانی نیز برخی نقوش به اقتضای نوع مواد مصرفی، تکنیک بافت، نوع زندگی سنتی و ایلی و همچنین سنت بافندگی که بر پایه ذهنی بافی بوده ساده تر گشته است. اهداف کلی این پژوهش: 1- شناسایی سبک ها و نقشه های مختلف فرشبافی استان ( شهری، روستایی و عشایری ) 2- شناسایی اصالت طرح و نقش پیشین و رایج در منطقه و ریشه یابی نقوش بکار رفته در فرش ها 3- بررسی سیر تحول و تطور، طرح و نقش و رنگ، فرشهای منطقه و تاثیرگذاری و تاثیر پذیری از فرشهای مناطق دیگر